Ideał bycia sobą we wczesnych pracach Fryderyka Nietzschego (przyczynek do dyskusji nad koncepcją autentyczności Charlesa Taylora)

Autor

  • Leszek Kusak Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Wydział Gospodarki i Administracji Publicznej, Katedra Filozofii

DOI:

https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2018.0978.0607

Słowa kluczowe:

bycie sobą, autentyczność, indywidualizm, relatywizm, rozum instrumentalny, horyzonty znaczenia

Abstrakt

Charles Taylor w "Etyce autentyczności" przedstawia krytykę dominującego współcześnie indywidualizmu, który cechuje relatywizm, moralny subiektywizm i narcyzm, a jego konsekwencją jest atomizacja życia społecznego. W roli duchowego ojca tych szkodliwych zjawisk obsadzony został Fryderyk Nietzsche, który według Taylora zamienił godny szacunku ideał życia autentycznego w jego przeciwieństwo – egocentryczną samorealizację. Polemizując z Taylorem, w artykule zwrócono uwagę na często pomijany fakt, że Nietzscheański ideał „bycia sobą” ewoluował z biegiem lat, zmieniał się w kolejnych okresach jego twórczości. W okresie młodzieńczym (1869–1874) autor "Narodzin tragedii" opowiadał się za mądrym egoizmem – za byciem sobą rozumianym jako samorealizacja, której towarzyszy świadomość odpowiedzialności za dobro wspólne. Ideał bycia sobą przedstawiony przez młodego Nietzschego spełnia tym samym wymagania, jakie Taylor wiązał z postulowaną przez siebie „prawdziwą autentycznością”.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Böhme G. (1998), Antropologia filozoficzna, tłum. P. Domański, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.

Gehlen A. (2001), Krytyczne epoki kultury (w:) A. Gehlen, W kręgu antropologii i psychologii społecznej, tłum. K. Krzemieniowa, Czytelnik, Warszawa.

Haeffner G. (2006), Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, tłum. W. Szymona, Wydawnictwo WAM, Kraków.

Hezjod (1952), Prace i dnie, tłum. W. Steffen, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Jan Paweł II (1993), Veritatis splendor, Libreria Editrice Vaticana, Watykan.

Jaspers K. (1997), Nietzsche, tłum. D. Stroińska, Wydawnictwo KR, Warszawa.

Kaesler D. (2012), Ein „stahlhartes Gehäuse“ ist kein „Iron Cage”. Über Forscher, die kein Deutsch können, https://literaturkritik.de/id/16239 (data dostępu: listopad 2014).

Kuderowicz Z. (1990), Nietzsche, wyd. 3 rozsz., Wiedza Powszechna, Warszawa.

Kusak L. (1995), Fryderyk Nietzsche. W poszukiwaniu utraconego ideału, Księgarnia Akademicka, Kraków.

Lessing T. (1925), Nietzsche, Ullstein Verlag, Berlin.

Marquard O. (1994), Apologia przypadkowości, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Nietzsche F. (1988a), Fröhliche Wissenschaft (w:) F. Nietzsche, Sämtliche Werke. Kritische Studienausgabe in 15 Bänden, t. 3, red. G. Coli, M. Montinari, de Gruyter, Berlin–New York.

Nietzsche F. (1988b), Morgenröthe (w:) F. Nietzsche, Sämtliche Werke. Kritische Studienausgabe in 15 Bänden, t. 3, red. G. Coli, M. Montinari, de Gruyter, Berlin–New York.

Nietzsche F. (1988c), Unzeitgemässe Betrachtungen, cz. I-IV (w:) Sämtliche Werke. Kritische Studienausgabe in 15 Bänden, t. 1, red. G. Coli, M. Montinari, de Gruyter, Berlin–New York.

Nietzsche F. (2004), Rywalizacja Homera (w:) F. Nietzsche, Pisma pozostałe, tłum. B. Baran, inter esse, Kraków.

Pomeroy S.B., Burstein S.M., Donlan W., Roberts J.T. (2010), Starożytna Grecja, tłum. O. Dragouni, Książka i Wiedza, Warszawa.

Ratzinger J. (2005), Ku «dojrzałości» wiary w Chrystusa, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), vol. 26, nr 6(274).

Siewierski J. (2009), Chrześcijaństwo a ekspansja cywilizacji zachodniej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.

Taylor Ch. (2002), Etyka autentyczności, tłum. A. Pawelec, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Pobrania

Opublikowane

2019-04-12

Numer

Dział

Artykuły