Efekty makroekonomiczne polityki fiskalnej i monetarnej w gospodarkach Europy Środkowej i Wschodniej
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2019.0981.0303Słowa kluczowe:
bilans budżetowy, podaż pieniądza, bilans obrotów bieżących, cykl koniunkturalny, inflacja cen produkcyjnychAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest zbadanie wpływu bilansu budżetowego oraz podaży pieniądza na inflację cen produkcyjnych (PPI), bilans obrotów bieżących oraz lukę dochodu dla wybranych pięciu krajów Europy Środkowej i Wschodniej (EŚW), tj. Bułgarii, Czech, Węgier, Polski i Rumunii.
Metodyka badań: Do modelowania efektów makroekonomicznych bilansu budżetowego i podaży pieniądza dla próby danych kwartalnych z lat 2000–2017 wykorzystano strukturalny model autoregresyjny (SVAR), który przewiduje uzależnienie podaży pieniądza w bieżącym okresie od bilansu obrotów bieżących, przy jednoczesnej zależności tego wskaźnika równowagi zewnętrznej od cyklu koniunkturalnego.
Wyniki badań: Ustalono, że we wszystkich pięciu krajach EŚW poprawa bilansu budżetowego nie wywołuje niekorzystnych zmian dochodu. W większości krajów (Bułgaria, Czechy, Polska) nadwyżka budżetowa prowadzi do spowolnienia inflacji cen produkcyjnych, a także poprawy bilansu obrotów bieżących (Czechy, Polska, Węgry). Nadwyżka budżetowa powoduje przeważnie zwiększenie podaży pieniądza. Poluzowanie polityki monetarnej prowadzi zarówno do pogorszenia bilansu budżetowego (Bułgaria, Polska), jak i do krótkookresowej poprawy tego wskaźnika (Czechy, Węgry). Efekty makroekonomiczne wywołane zmianą podaży pieniądza są bardziej zróżnicowane, co przemawia na korzyść efektów monetarnych tak po stronie popytowej, jak i podażowej.
Wnioski: Otrzymane rezultaty wskazują na to, że większe korzyści wynikają z prowadzenia konserwatywnej polityki fiskalnej i monetarnej we wszystkich badanych krajach EŚW, a przede wszystkim w Polsce i Czechach.
Wkład w rozwój dyscypliny: Przeprowadzone badania uzasadniają wykorzystanie modelu gospodarki zależnej z dwoma sektorami – dóbr będących i niebędących przedmiotem wymiany w handlu międzynarodowym (tradable and nontradable goods)– do analizy polityki ekonomicznej prowadzonej w krajach EŚW.
Downloads
Bibliografia
Alesina A., Ardagna S. (2009), Large Changes in Fiscal Policy: Taxes versus Spending, NBER Working Paper, no. 15438, National Bureau of Economic Research Cambridge, Mass.
Ambriŝko R., Babecky J., Rysanek J., Valenta V. (2015), Assessing the Impact of Fiscal Measures on the Czech Economy, „Economic Modelling”, vol. 44 (C), https://doi.org/10.1016/j.econmod.2014.07.021.
Anzuini A., Levy A. (2007), Monetary Policy Shocks in the New EU Members: a VAR Approach, „Applied Economics”, vol. 39, nr 9, https://doi.org/10.1080/00036840600592866.
Basco E., D’Amato L., Caregnani L. (2009), Understanding the Money-prices Relationship under Low and High Inflation Regimes: Argentina 1977–2006, „Journal of International Money and Finance”, vol. 28, nr 7, https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2009.06.008.
Bollano J., Ibrahimaj D. (2015), Current Account Determinants in Central Eastern European Countries, GIIDS Working Paper, HEIDWP0022-2015, Graduate Institute of International and Development Studies, Geneva.
Borys M.M., Horváth R., Franta M. (2009), The Effects of Monetary Policy in the Czech Republic: An Empirical Study, „Empirica”, vol. 36, nr 4.
Canova F., Menz T. (2011), Does Money Matter in Shaping Domestic Business Cycles? An International Investigation, „Journal of Money Credit & Banking”, vol. 43, nr 4, https://doi.org/10.1111/j.1538-4616.2011.00388.x.
Chmieliewski T., Kapuściński M., Kocięcki A., Łyziak T., Przystupa J., Stanisławska E., Wróbel E. (2017), Mechanizm transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Stan wiedzy w 2017 roku, Materiały i Studia nr 330, Narodowy Bank Polski, Warszawa.
Combes J.L., Minea A., Mustea L., Yogo T. (2016), Output Effects of Fiscal Stimulus in Central and Eastern European Countries, „Post-Communist Economies”, vol. 28, nr 1, https://doi.org/10.1080/14631377.2015.1124559.
Ćorić T., Šimović H., Deskar-Škrbić M. (2015), Monetary and Fiscal Policy Mix in a Small Open Economy: The Case of Croatia, „Economic Research-Ekonomska Istraživanja”, vol. 28, nr 1, https://doi.org/10.1080/1331677X.2015.1059073.
Dibooglu S., Kutan, A. (2005), Sources of Inflation and Output Movements in Poland and Hungary: Policy Implications for Accession to the Economic and Monetary Union, „Journal of Macroeconomics”, vol. 27, nr 2, https://doi.org/10.1016/j.jmacro.2003.07.003.
Domańska A. (2015), Szoki polityki fiskalnej i monetarnej jako przedmiot badań makroekonomii gospodarki otwartej, Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego „Studia i Prace”, nr 1.
Favara G., Giordani P. (2009), Reconsidering the Role of Money for Output, Prices and Interest Rates, „Journal of Monetary Economics”, vol. 56, nr 3, https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2009.01.002.
Hafer R., Haslag J., Jones G. (2007), On Money and Ooutput: Is Money Redundant?, „Journal of Monetary Economics”, vol. 54, nr 3, https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2005.06.004.
Horváth R., Komárek L., Rozsypal F. (2011), Does Money Help Predict Inflation? An Empirical Assessment for Central Europe, „Economic Systems”, vol. 35, nr 3, https://doi.org/10.1016/j.ecosys.2011.03.001.
Ilzetzki E., Mendoza E., Végh C. (2013), How Big (Small?) Are Fiscal Multipliers?, „Journal of Monetary Economics”, vol. 60, nr 2, https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2012.10.011.
Jarocinski M. (2010), Responses to Monetary Policy Shocks in the East and the West of Europe: A Comparison, „Journal of Applied Econometrics”, vol. 25, nr 5, https://doi.org/10.1002/jae.1082.
Kabashi R. (2017), Macroeconomic Effects of Fiscal Policy in the European Union, with Particular Reference to Transition Countries, „Public Sector Economics”, vol. 41, nr 1, https://doi.org/10.3326/pse.41.1.7.
Kim S. (2001), Effects of Monetary Policy Shocks on the Trade Balance in Small Open European Countries, „Economics Letters”, vol. 71, nr 2, https://doi.org/10.1016/S0165-1765(01)00364-0.
Mackiewicz M., Krajewski P. (2008), Skala i efektywność antycyklicznej polityki fiskalnej w kontekście wstąpienia Polski do strefy euro, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Mirdala R. (2013), Fiscal Imbalances and Current Account Adjustments in the European Transition Economies, „Journal of Applied Economic Sciences”, vol. 8, nr 3.
Redo M. (2017), Niekeynesowska zależność pomiędzy tempem wzrostu gospodarczego a wielkością dochodów i wydatków publicznych (w relacji do PKB) w latach 2001–2015 w 11 państwach Europy Środkowo-Wschodniej należących do Unii Europejskiej, Czasopismo Komitetu Nauk o Finansach PAN „Finanse”, nr 1(10).
Rogalska E. (2016), Dostosowania fskalne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Toruń.
Rojas-Suarez L. (1992), Limited Capital Markets and the Real Effects of Monetary Stabilization Policies under Alternative Exchange Rate Regimes, „Journal of International Money and Finance”, vol. 11, nr 6.
Rudebusch G., Svensson L. (1999), Policy Rules and Inflation Targeting (w:) Monetary Policy Rules, ed. J. Taylor, University of Chicago Press, Chicago.
Rzońca A., Ciżkowicz P. (2005), Non-Keynesian Effects of Fiscal Contraction in New Member States, ECB Working Paper, no 519, European Central Bank, Frankfurt.
Segura-Ubiergo A., Simone A., Gupta S. (2006), New Evidence on Fiscal Adjustment and Growth in Transition Economies, IMF Working Paper, 06/244.
Starr M. (2005), Does Money Matter in the CIS? Effects of Monetary Policy on Output and Prices, „Journal of Comparative Economics”, vol. 33, nr 3, https://doi.org/10.1016/j.jce.2005.05.006.
Sun R. (2013), Does Monetary Policy Matter in China? A Narrative Approach, „China Economic Review”, vol. 26, nr 1, https://doi.org/10.1016/j.chieco.2013.03.003.
Uhlig H. (2005), What Are the Effects of Monetary Policy on Output? Results from an Agnostic Identification Procedure, „Journal of Monetary Economics”, vol. 52, nr 2, https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2004.05.007.
Windberger T., Crespo Cuaresma J., Walde J. (2010), Dirty Floating and Monetary Independence in Central and Eastern Europe – the Role of Structural Breaks, University of Innsbruck Working Papers in Economics and Statistics, nr 2012–21.
Zezza G. (2012), The Impact of Fiscal Austerity in the Eurozone, „Review of Keynesian Economics”, Inaugural Issue.
