Filozoficzne problemy wokół interpersonalnych porównań użyteczności
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2014.0929.0501Słowa kluczowe:
interpersonalne porównania użyteczności, dobrobyt, użyteczność, preferencjeAbstrakt
Artykuł stanowi próbę usystematyzowania problematyki filozoficznej, która dotyczy interpersonalnych porównań użyteczności. Zagadnienie to ma istotne znaczenie zarówno dla teorii ekonomii, jak i praktyki gospodarczej. W ramach analizy wyróżniono cztery grupy problemów: problemy semantyczne, problemy epistemologiczne, problemy antropologiczne oraz problemy aksjologiczne. Zależności występujące między wymienionymi grupami problemów uprawniają do następujących wniosków: po pierwsze, najbardziej fundamentalne znaczenie mają rozstrzygnięcia semantyczne, po drugie, opisowe interpretacje interpersonalnych porównań użyteczności opierają się na wątpliwych przesłankach semantycznych i epistemologicznych oraz po trzecie, normatywne interpretacje interpersonalnych porównań użyteczności mogą być formułowane w ramach różnych założeń epistemologicznych.
Downloads
Bibliografia
Acocella N. [2002], Zasady polityki gospodarczej: wartości i metody analizy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Arrow K. [1978], Extended Sympathy and the Possibility of Social Choice, „Philosophia”, vol. 7, nr 2, http://dx.doi.org/10.1007/BF02378811.
Fontaine Ph. [2001], The Changing Place of Empathy in Welfare Economics, „History of Political Economy”, vol. 33, nr 3.
Goldman A.I. [1995], Simulation and Interpersonal Utility, „Ethics”, vol. 105, nr 4, http://dx.doi.org/10.1086/293749.
Griffin J. [1993], Against the Taste Model [w:] Interpersonal Comparisons of Well-being, eds J. Elster, J. Roemer, Cambridge University Press, Cambridge.
Griffin J. [2002], Well-being: Its Meaning, Measurement, and Moral Importance, Oxford University Press, Oxford–New York.
Hare R. [2001], Myślenie moralne. Jego płaszczyzny, metody i istota, Aletheia, Warszawa.
Harsanyi J. [1955], Cardinal Welfare, Individualistic Ethics, and Interpersonal Comparisons of Utility, „Journal of Political Economy”, vol. 63, nr 4, http://dx.doi.org/10.1086/257678.
Harsanyi J. [1977], Morality and the Theory of Rational Behavior, „Social Research”, vol. 4, nr 4.
Harsanyi J. [1982], Morality and the Theory of Rational Behavior [w:] Utilitarianism and Beyond, eds A. Sen, B. Williams, Cambridge University Press, Cambridge.
Hausman D. [1995], The Impossibility of Interpersonal Utility Comparisons, „Mind”, vol. 104, nr 415, http://dx.doi.org/10.1093/mind/104.415.473.
Hausman D., McPherson M. [2006], Economic Analysis, Moral Philosophy, and Public Policy, Cambridge University Press, Cambridge.
Jevons W.S. [1888], The Theory of Political Economy, Library of Economics and Liberty, www.econlib.org/library/YPDBooks/Jevons/jvnPE1.html (dostęp: czerwiec 2013 r.).
Ng Y. [1992], Utilitarianism and Interpersonal Comparison, „ Social C hoice and Welfare”, nr 9, http://dx.doi.org/10.1007/BF00177666.
Riley J. [2009], Liberal Utilitarianism: Social Choice Theory and J.S. Mill’s Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge.
Robbins L. [1938], Interpersonal Comparisons of Utility: A Comment, „The Economic Journal”, vol. 48, nr 192.
Robbins L. [1945], An Essay on the Nature and Significance of Economic Science, 2nd ed., Macmillan and Co., London.
Scanlon T. [1993], The Moral Basis of Interpersonal Comparisons [w:] Interpersonal Comparisons of Well-being, eds J. Elster, J. Roemer, Cambridge University Press, Cambridge.
Sen A.K. [1980], Plural Utility, „Proceedings of the Aristotelian Society”, vol. 81 (1980–1981).
Sen A.K. [1997], Choice, Welfare, and Measurement, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
Sen A.K. [2001], Racjonalność i wybór społeczny [w:] Elementy teorii wyboru społecznego, red. G. Lissowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Stiglitz J. [2004], Ekonomia sektora publicznego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Suzumura K. [1997], Interpersonal Comparisons of the Extended Sympathy Type and the Possibility of Social Choice [w:] K. Arrow, A. Sen, K. Suzumura, Social Choice Re-examined, t. 1, Palgrave Macmillan.
Varian H. [2006], Mikroekonomia: kurs średni – ujęcie nowoczesne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
