Odpowiedzialność w ujęciu filozoficznym jako przyczynek do rozważań o odpowiedzialności przedsiębiorstw
Słowa kluczowe:
odpowiedzialność, czyn, świadomość, wolnośćAbstrakt
Tematem artykułu jest odpowiedzialność, która spośród wielu ontycznych warunków jej aktualizacji (np. odpowiedniej kwalifikacji etycznej, dyspozycji intelektualnej czy racjonalności działania) zakłada przede wszystkim wolność, która konstytuuje wszelką aktywność podmiotów, zarówno osobowych, jak i formalno-prawnych. Oddziałuje przeto w specyficzny sposób na kształtowanie wewnętrznej struktury jednostki ludzkiej czy organizacji. Podjęto próbę dookreślenia kategorii odpowiedzialności na podstawie koncepcji w ujęciu R. Ingardena i K. Wojtyły pod kątem możliwej aplikacji ich koncepcji do współczesnego pojmowania etycznego przedsiębiorstwa. Okazuje się, że filozoficzne rozróżnienia na odpowiedzialność „przed czynem" i „po czynie" R. Ingardena oraz odpowiedzialność za kogoś i za samego siebie według K. Wojtyły mogą służyć za swoisty „elementarz" w rozmaitych formach zarządzania i w podejmowaniu strategii biznesowych. Głównym przedmiotem dociekania staje się kwestia wskazania, że współczesna polaryzacja stanowisk w kwestii odpowiedzialności przedsiębiorstw (choć poparta złożoną argumentacją) jest w rzeczywistości dość jałowa, a może nawet pozorna. Istotne bowiem jest nie to, czy i jaką osobowość posiada spółka, ale co jest istotą jej odpowiedzialności i co jest jej podstawową odpowiedzialnością.Downloads
Bibliografia
Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej [1997], red. L.V. Ryan CSV i J. Sójka, „W drodze", Poznań.
Filek J. [2001], Filozofia jako etyka, Znak, Kraków.
Filek J. [2003], Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Znak, Kraków.
Filek J. [2005], Jeśli biznesem biznesu jest biznes, „Tygodnik Powszechny", nr 17.
Filek J. [2010], Życie, etyka, inni, Homini, Kraków.
Friedmann M. [1970], The Social Responsibility of Business is to Increase its Profits, „The New York Times Magazine", September 13.
Ingarden R. [1973], Książeczka o człowieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Ingarden R. [1989], Wykłady z etyki, PWN, Warszawa.
Ladd J. [1970], Morality and the Ideal of Rationality in Formal Organizations, „The Monist", vol. 54, nr 4.
Mizdrak I. [2007], Problematyka powinności moralnej na gruncie doświadczenia człowieka w ujęciu Karola Wojtyły [w:] Poznać człowieka. Księga jubileuszowa na siedemdziesiąte urodziny Prof. Adama Węgrzeckiego", IMJT, Kraków.
Wojtyła K. [1986], Wykłady lubelskie, KUL, Lublin.
Wojtyła K. [2000], Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, wyd. 3, KUL, Lublin.
