EU factor jako determinanta napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski, Czech i Węgier

Czesława Pilarska, Grzegorz Wałęga

Streszczenie


Z transformacją gospodarczą krajów Europy Środkowo-Wschodniej nierozerwalnie wiąże się napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ). Wśród krajów regionu, które po 1989 r. otworzyły swoje gospodarki, największy strumień bezpośrednich inwestycji zagranicznych przyciągnęły Polska, Czechy i Węgry. Na wielkość otrzymanych inwestycji zagranicznych wpływają nie tylko czynniki kosztowe oraz warunki rynkowe, ale także ogólny klimat inwestycyjny i stabilność polityczna kraju przyjmującego inwestycje. Celem niniejszego artykułu jest określenie wpływu wybranych determinant na napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski, Czech i Węgier w latach 1996–2012. W modelu oprócz tradycyjnych czynników, takich jak wielkość rynku, koszty pracy oraz otwartość gospodarki, uwzględniono również zmienną EU factor. Przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, w jakim zakresie stopień integracji z Unią Europejską oddziaływał na wolumen BIZ w analizowanych krajach. Wielkość strumieni napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do rozpatrywanych gospodarek w badanym okresie zależała od czynników rynkowych (wielkości gospodarki i dynamiki PKB) oraz od jakości zasobów pracy. Integracja regionalna okazała się również istotną determinantą lokowania inwestycji zagranicznych – wraz ze zwiększeniem poziomu integracji zwiększał się napływ inwestycji zagranicznych.

Słowa kluczowe


bezpośrednie inwestycje zagraniczne, akcesja z Unią Europejską, gospodarki w procesie transformacji, korporacje transnarodowe

Pełny tekst

PDF

Literatura


Agarwal J.P. [1980], Determinants of Foreign Direct Investment – A Survey, „Weltwirtschaftliches Archiv”, vol. 116, nr 4, http://dx.doi.org/10.1007/bf02696547.

Alam A., Shah S. [2013], Determinants of Foreign Direct Investment in OECD Member Countries, „Journal of Economic Studies”, vol. 40, nr 4, http://dx.doi.org/10.1108/JES-10-2011-0132.

Barrios S., Dimelis S., Louri H., Strobl E. [2004], Efficiency Spillovers from Foreign Direct Investment in the EU Periphery: A Comparative Study of Greece, Ireland, and Spain, „Review of World Economics”, vol. 140, nr 4, http://dx.doi.org/10.1007/bf02659620.

Bevan A., Estrin S., Meyer K. [2004], Foreign Investment Location and Institutional Development in Transition Economies, „International Business Review”, vol. 13, nr 1, http://dx.doi.org/10.1016/j.ibusrev.2003.05.005.

Bucevska V. [2009], Key Determinants of Foreign Direct Investment: Empirical from Evidence the EU Candidate Countries. In Regional Cooperation and Integration Challenges and Opportunities, Proceedings from the Third International Conference, Skopje, October 15th–17th.

Casson M. [1990], The Theory of Foreign Direct Investment [w:] International Investment, ed. P. Buckley, Edward Elgar Pbl. Ltd, Aldershot.

Clausing K.A., Dorobantu C.L. [2005], Re-entering Europe: Does European Union Candidacy Boost Foreign Direct Investment?, „Economics of Transition”, vol. 13, nr 1, http://dx.doi.org/10.1111/j.1468-0351.2005.00208.x.

Dunning J.H. [1981], International Production and Multinational, George Allen & Unwin, London.

Dunning J.H. [1995], Reappraising the Eclectic Paradigm in an Age of Alliance Capitalism, „Journal of International Business Studies”, vol. 26, nr 3, http://dx.doi.org/10.1057/palgrave.jibs.8490183.

Dunning J.H. [2003], The Role of Foreign Direct Investment in Upgrading China’s Competitiveness, „Journal of International Business and Economy”, vol. 4, nr 1.

Dunning J.H. [2004], Institutional Reform, FDI and European Transition Economies, Henley Business School University of Reading Whiteknights, United Kingdom, nr 014.

Dunning J.H. [2006], Towards a New Paradigm of Development: Implications for the Determinants International Business, „Transnational Corporations”, vol. 15, nr 1.

Ekonometria współczesna [2007], red. M. Osińska, Dom Organizatora, Toruń.

Galego A., Vieira C., Vieira I. [2004], The CEECs as FDI Attractors: Are They a Menace to the EU Periphery?, „Emerging Markets Finance and Trade”, vol. 40, nr 5.

Geldner M. [1986], Przyczynek do teorii zagranicznych inwestycji bezpośrednich, SGPiS, Warszawa.

Kalotay K. [2006], New Members in the European Union and Foreign Direct Investment, „Thunderbird International Business Review”, vol. 48, nr 4, http://dx.doi.org/10.1002/tie.20106.

Kamiński B. [2001], How Accession to the European Union Has Affected External Trade and Foreign Direct Investment in Central European Economies, „Policy Research Working Paper”, nr 2578.

Maddala G.S. [2006], Ekonometria, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Narula R., Bellak C. [2009], EU Enlargement and Consequences for FDI Assisted Industrial Development. An Essay in Memory of Sanjaya Lall, „Transnational Corporations”, vol. 18, nr 2.

North D. [1990], Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, Cambridge.

Pilarska C. [2005], Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w teorii ekonomii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.

Przybylska K. [2001], Determinanty zagranicznych inwestycji bezpośrednich w teorii ekonomicznej. Empiryczna weryfikacja czynników lokalizacji zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Czechach, Polsce i na Węgrzech, Seria Specjalna: Monografie, nr 144, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.

Rymarczyk J. [2004], Internacjonalizacja i globalizacja przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.

Walch N., Wörz J. [2012], The Impact of Country Risk Ratings and of the Status of EU Integration on FDI Inflows in CESEE Countries, OENB, Focus on European Economic Integration Q3/12.

Wawrzyniak D. [2010], Determinanty lokalizacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych, „Gospodarka Narodowa”, nr 4.

Witkowska J. [1996], Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Europie Środkowowschodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.




DOI: https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2015.0945.0905