On the Importance of the Philosophy of Well-being
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2019.0981.0301Słowa kluczowe:
dobrobyt, miary dobrobytu, subiektywizm pragmatyczny, dobrobyt hybrydowyAbstrakt
Tytuł artykułu: O znaczeniu filozofii dobrobytu
Cel: Zgodnie ze słabym ujęciem dotyczącym prowadzenia polityki publicznej w zakresie dobrobytu celem rządu powinno być wdrażanie takiej polityki, która poprawi położenie obywateli, przy innych czynnikach niezmienionych. Jakie założenia muszą być spełnione, by osiągnąć ten cel; w szczególności, czy decydenci polityczni muszą akceptować którąś z substancjalnych koncepcji dobrobytu, jak hedonizm czy lista dóbr obiektywnych, czy też mogą pozostać przy formalnej teorii dobrobytu, która postuluje spełnianie preferencji podmiotów? Zdaniem D. Haybrona i V. Tiberius (Well-being Policy: What Standard of Well-being?, „Journal of the American Philosophical Association” 2015, vol. 1, nr 4) możemy uniknąć stawiania tego typu pytań, dokonując ścisłego rozróżnienia między rozwijaniem koncepcji dobrobytu a procesem politycznym mającym na celu promowanie dobrobytu obywateli. Według nich proces ten jest uzasadniony wyłącznie wtedy, gdy opiera się na koncepcjach dobrobytu tych, w imieniu których jest podejmowany. Stanowisko to określają mianem „subiektywizmu pragmatycznego”. Zgodnie z tym ujęciem decydenci polityczni nie muszą się angażować w rozwijanie jakiejś szczegółowej koncepcji dobrobytu, pozostawiając to zadanie odpowiedzialności obywateli, w imieniu których działają. Celem pracy jest analiza koncepcji autorstwa D. Haybrona i V. Tiberius, zwanej subiektywizmem pragmatycznym, oraz obrona tezy, że wprawdzie teoretycznie możliwe jest uniknięcie dyskusji na temat substancjalnych koncepcji dobrobytu, lecz nie jest to osiągalne w praktyce.
Metodyka badań: W artykule wykorzystano analizę argumentacji.
Wyniki badań: Subiektywizm pragmatyczny prowadzi do opierania działań decydentów politycznych na substancjalnych koncepcjach dobrobytu (hedonizm, lista dóbr obiektywnych) bądź do stosowania czysto formalnych ujęć dobrobytu. Jeśli nie chcemy opierać koncepcji dobrobytu na niespójnych przekonaniach ludzi, a także ze względu na to, że dobrobyt jest pojęciem obciążonym normatywnie, powinniśmy zmierzać do rozwijania koncepcji dobrobytu otwarcie eksponujących ich filozoficzne założenia.
Wnioski: Podejmowaniu decyzji w zakresie polityki publicznej sprzyja świadomość filozoficznych założeń stosowanych miar dobrobytu.
Wkład w rozwój dyscypliny: Artykuł przyczynia się do rozwoju analizy filozoficznych założeń koncepcji oraz miar dobrobytu.
Downloads
Bibliografia
Alexandrova A. (2017), A Philosophy for the Science of Well-being, Oxford University Press, New York.
Harsanyi J. (1977), Morality and the Theory of Rational Behaviour, “Social Research”, vol. 44, no 4.
Hausman D. (2012), Preference, Value, Choice, and Welfare, Cambridge University Press, New York.
Haybron D. (2008), The Pursuit of Unhappiness, Oxford University Press, Oxford.
Haybron D., Tiberius V. (2012), Normative Foundations for Well-being Policy, Papers on Economics and Evolution, no. 1202.
Haybron D., Tiberius V. (2015), Well-being Policy: What Standard of Well-being?, “Journal of the American Philosophical Association”, vol. 1, no 4, https://doi.org/10.1017/apa.2015.23.
Kraut R. (2007), What is Good, and Why. The Ethics of Well-being, Harvard University Press, Cambridge, MA.
Kwarciński T. (2010), Dobro wspólne i sprawiedliwość: idee konkurencyjne czy komplementarne? (in:) Dobro wspólne, ed. Dorota Probucka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Kwarciński T. (2016), O dwóch dogmatach wiary w rynek, „Prakseologia” 158, vol. 2/2016.
Kwarciński T., Ulman P. (2018), A Hybrid Version of Well-being: An Attempt at Operationalisation, “Public Governance/Zarządzanie Publiczne”, no (46)4, https://doi.org/10.15678/ZP.2018.46.4.03.
Nussbaum M. C. (2000), Women and Human Development. The Capabilities Approach, Cambridge University Press, Cambridge.
Nussbaum M. (2003), Capabilities as Fundamental Entitlements: Sen and Social Justice, “Feminist Economics”, vol. 9, no. 2, https://doi.org/10.1080/1354570022000077926.
Sandel M. (2012), What Money Can’t Buy: The Moral Limits of Markets, Farrar, Straus and Giroux, New York.
Sen (2005), Commodities and Capabilities, Oxford University Press, New Delhi.
Sumner L. W. (2003), Welfare, Happiness, and Ethics, Clarendon Press, Oxford.
Špecián P. (2019), The Precarious Case of the True Preferences, “Society”, vol. 56, no 3, https://doi.org/10.1007/s12115-019-00363-8.
Tiberius V. (2011), Recipes for a Good Life: Eudaimonism and the Contribution of Philosophy, https://sites.google.com/a/umn.edu/vtiberius/home/papers (accessed: April 2019).
Tiberius V. (2013), Recipes for a Good Life: Eudaimonism and the Contribution of Philosophy (in:) The Best within Us, ed. A. S. Waterman, American Psychological Association, Washington, DC.
Tiberius V. (2014), Well-Being, Philosophical Theories of (in:) Encyclopedia of Quality of Life and Well-being Research, ed. A. C. Michalos, Springer, Dordrecht–Heidelberg–New York– London.
Tiberius V. (2015), Prudential Value (in:) The Oxford Handbook of Value Theory, eds I. Hirose, J. Olson, Oxford University Press, New York.
Walzer M. (1994), Thick and Thin: Moral Argument at Home and Abroad, University of Notre Dame Press, Notre Dame.
Woodard C. (2015), Hybrid Theories (in:) The Routledge Handbook of Philosophy of Well-being, Routledge, New York.
Žižek S. (2018), Happiness? No, Thanks!, http://thephilosophicalsalon.com/happiness-no-thanks/ (accessed: April 2019).
