Metoda oceny poziomu kompetencji przywódczych
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2022.0995.0107Słowa kluczowe:
przywództwo, kompetencje przywódcze, ocena, metody ocenyAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest zaproponowanie metody oceny poziomu kompetencji przywódczych, z uwzględnieniem wielu kryteriów oceny. Przyjęto następujący problem badawczy: w jaki sposób określać poziom kompetencji przywódczych, aby móc uzyskać właściwą (wiarygodną) ich ocenę, biorąc pod uwagę zarówno przyjęte, oddzielnie rozpatrywane kryteria tej oceny, jak i ujęcie syntetyczne – w przekroju grup tych kryteriów i wszystkich kryteriów łącznie? Jako kryteria oceny poziomu kompetencji przywódczych uznano zachowania przywódców.
Metodyka badań: Proponowaną wielokryterialną metodę oceny poziomu kompetencji przywódczych, poprzedzoną przedstawieniem istniejących metod w tym zakresie, oparto na koncepcji agregacji zupełnej B. Roya. Daje ona możliwość oceny poziomu kompetencji przywódczych w przekrojach uwzględnionych w problemie badawczym. Jako ogólne metody badawcze zostały wykorzystane studia literaturowe i opis naukowy.
Wyniki badań: Wynikiem badań jest procedura oceny poziomu kompetencji przywódczych oparta na koncepcji agregacji zupełnej B. Roya, która została dostosowana do wymagań problemu badawczego. Jednocześnie oznacza to możliwość formalizacji tej oceny.
Wnioski: Uzyskane wyniki badań pozwalają przyjąć, że zaproponowana procedura daje możliwość oceny poziomu kompetencji przywódczych w różnych przekrojach kryteriów ich oceny, co w praktyce ma wpływ na zarządzanie organizacją. Ostateczna decyzja w sprawie oceny poziomu kompetencji przywódczych osób na podstawie wyników przyjętej procedury będzie należała jednak do człowieka.
Wkład w rozwój dyscypliny: Propozycja autorska wzbogaca teorię w przedmiocie badania i ma znaczenie praktyczne w kontekście obsadzania stanowisk przywódczych w organizacji oraz określania potrzeb szkoleniowych osób.
Downloads
Bibliografia
Armstrong M. (2000), Zarządzanie zasobami ludzkimi, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Baczyńska A. (2018), Menedżerowie czy przywódcy. Studium teoretyczno-empiryczne, Poltext, Warszawa.
Bandura A. (1977), Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change, „Psychological Review”, vol. 84(2), https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191.
Charan R., Drotter S.N., Noel J.L., (2000), The Leadership Pipeline: How to Build the Leadership Powered Company, Jossey-Bass, San Francisco.
Chomątowski S., Sokołowski A. (1978), Taksonomia struktur, „Przegląd Statystyczny”, nr 2.
Ciuk S. (2016), Nowe kierunki w badaniach nad przywództwem (w:) Nowe kierunki w organizacji i zarządzaniu. Organizacje, konteksty, procesy zarządzania, red. B. Glinka, M. Kostera, Wolters Kluwer, Warszawa.
Drotter S.J., Charan R. (2001), Building Leaders at Every Level, „Ivey Business Journal”, vol. 65(5).
Foti R.J., Hauenstein N.M.A. (2007), Pattern and Variable Approaches in Leadership Emergence and Effectiveness, „Journal of Applied Psychology”, vol. 92(2), https://doi.org/10.1037/0021-9010.92.2.347.
Griffin R.W. (1996), Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Grobler S.W., du Plessis Y. (2016), Requisite Leader Behavioural Competencies for Sustainable Organisational Performance, „Acta Commerci”, vol. 16(1), https://doi.org/10.4102/ac.v16i1.347.
Hogan R., Kaiser R.B. (2005), What We Know About Leadership, „Review of General Psychology”, vol. 9(2), https://doi.org/10.1037/1089-2680.9.2.169.
Judge T.A., Ilies R. (2002), Relationship of Personality to Performance Motivation: A Meta-Analytic Review, „Journal of Applied Psychology”, vol. 87(4), https://doi.org/10.1037/0021-9010.87.4.797.
Judge T.A., Piccolo R.F. (2004), Transformational and Transactional Leadership: A Meta-Analytic Test of Their Relative Validity, „Journal of Applied Psychology”, vol. 89(5), https://doi.org/10.1037/0021-9010.89.5.755.
Kaiser R.B., Craig S.B. (2000), What Gets You There Won’t Keep You There: Managerial Behaviours Related to Effectiveness at the Bottom, Middle, and Top, 18th Annual Conference of the Society for Industrial and Organizational Psychology, Chicago, Illinois.
Klemp Jr G.O. (1980), The Assessment of Occupational Competence. Final Report: I. Introduction and Overview, National Institute of Education, Washington.
Kolman R. (1973), Ilościowe określanie jakości, PWE, Warszawa.
Koźmiński A.K. (2013), Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne, Poltext, Warszawa.
Kupczyk T. (2013), Kompetencje kadry kierowniczej w gospodarce opartej na wiedzy, Difin, Warszawa.
Levinson H. (2007), Psychologia przywództwa, Helion, Gliwice.
McDaniel E.A. (2002), Senior Leadership in Higher Education: An Outcomes Approach, „Journal of Leadership & Organizational Studies”, vol. 9(2), https://doi.org/10.1177/107179190200900207.
Mischel W., Shoda Y. (1995), A Cognitive-Effective System Theory of Personality Reconceptualizing Situations, Dispositions, Dynamics, and Invariance in Personality Structure, „Psychological Review”, vol. 102(2), https://doi.org/10.1037/0033-295X.102.2.246.
Olkiewicz M. (2015), Kompetencje menedżera jako determinanta rozwoju organizacji, „Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa”, nr 7.
Pluta W. (1986), Wielowymiarowa analiza jakości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Roy B. (1990), Wielokryterialne wspomaganie decyzji, WNT, Warszawa.
Seiler S., Pfister A.C. (2009), „Why Did I Do This?”: Understanding Leadership Behaviour Trough a Dynamic Five-Factor Model of Leadership, „Journal of Leadership Studies”, vol. 3(3), http://dx.doi.org/10.1002/jls.20122.
Słownik zarządzania kadrami (2005), red. T. Listwan, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Stogdill R.M. (1948), Personal Factors Associated with Leadership: A Survey of the Literature, „The Journal of Psychology”, vol. 1(25), https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00223980.1948.9917362.
Suchar M. (2009), Rekrutacja i selekcja pracowników, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Taksonomia struktur w badaniach regionalnych (1998), red. D. Strahl, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
Tett R.P., Burnett D.D. (2003), A Personality Trait-Based Interactionist Model of Job Performance, „Journal of Applied Psychology”, vol. 88(3), https://doi.org/10.1037/0021-9010.88.3.500.
Tett R.P., Guterman H.A. (2000), Situation Trait Relevance, Trait Expression, and Cross-situational Consistency: Tesking a Principle of Trait Activation, „Journal of Research in Personality”, vol. 34(4), https://doi.org/10.1006/jrpe.2000.2292.
Thompson J., Cole M. (1997), Strategic Competency – the Learning Challenge, „Journal of Workplace Learning”, vol. 9(5), https://doi.org/10.1108/13665629710169611.
Van Iddekinge C.H., Ferris G.R., Heffner T.S. (2009), Test of a Multistage Model of Distal and Proximal Antecedents of Leader Performance, „Personnel Psychology”, vol. 62(3), https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2009.01145.x.
Yukl G.A. (1989), Leadership in Organizations, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New York.
