Model grawitacyjny jako narzędzie analizy handlu zagranicznego
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2015.0941.0508Słowa kluczowe:
Bałkany Zachodnie, model grawitacyjny, handel międzynarodowy, determinanty handluAbstrakt
Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy standardowy model grawitacyjny może być efektywnym narzędziem analizy handlu, czy też istnieje potrzeba uzupełnienia go o dodatkowe miary dystansu. Badanie obejmuje region Bałkanów Zachodnich w latach 1995-2012. Wyniki estymacji modelu standardowego są porównywane do wyników modelu rozszerzonego o następujące zmienne: efekt granicy, efekty działań wojennych, mniejszości narodowe, różnice w rozwoju, dystans religijny i komunikacyjny, umowy o wolnym handlu oraz zasób BIZ. W celu sprawdzenia odporności wyników, poza estymacją typu pooled, szacowane są modele z jedno- i dwukierunkowymi efektami stałymi, z efektami losowymi, a także zawierające alternatywne zmienne. Rezultaty badania pokazują, że istnieją liczne determinanty handlu specyficzne dla regionu, które powinny być uwzględnione w modelu. Zaliczyć do nich można w szczególności podobieństwo struktur wyznaniowych i językowych, wojny czy porozumienia o wolnym handlu.Downloads
Bibliografia
Anderson J.E., van Wincoop E. [2003]. Gravity with Gravitas: A Solution to the Border Puzzle, „American Economic Review", vol. 93, nr 1, http://dx.doi.org/10.1257/000282803321455214.
Anderson J.E., van Wincoop E. [2004], Trade Costs, „Journal of Economic Literature", vol. 42, nr 3, http://dx.doi.org/10.1257/0022051042177649.
Baltagi B.H., Egger P., Pfaffermayr M. [2003], A Generalized Design for Bilateral Trade Flow Models, „Economics Letters", vol. 80, nr 3, http://dx.doi.org/10.1016/s0165-1765(03)00115-0.
Berry H., Guillén M.F., Zhou N. [2010], An Institutional Approach to Cross-national Distance, „Journal of International Business Studies", vol. 41, http://dx.doi.org/10.1057/jibs.2010.28.
Bussière M., Fidrmuc J., Schnatz B. [2005], Trade Integration of Central and Eastern European Countries: Lessons from a Gravity Model, European Central Bank Working Paper, nr 545, European Central Bank, Frankfurt am Main.
Cheng I.H., Wall H.J. [2005], Controlling for Heterogeneity in Gravity Models of Trade and Integration, „Federal Reserve Bank of St. Louis Review", vol. 87, nr 1.
Cieślik A., Michałek J.J., Mycielski J. [2009], Prognoza skutków handlowych przystąpienia do Europejskiej Unii Monetarnej dla Polski przy użyciu uogólnionego modelu grawitacyjnego, „Bank i Kredyt", vol. 40, nr 1.
Czarny E., Folfas P. [2011], Modele grawitacji jako narzędzie analityczne w ekonomii międzynarodowej [w:] Rola informatyki w naukach ekonomicznych i społecznych. Innowacje i implikacje interdyscyplinarne, red. Z.E. Zieliński, Wyższa Szkoła Handlowa im. Bolesława Markowskiego w Kielcach, Kielce.
Czarny E., Śledziewska K. [2012], Międzynarodowa współpraca gospodarcza w warunkach kryzysu, PWE, Warszawa.
Drzewoszewska N., Pietrzak M.B., Wilk J. [2013], Grawitacyjny model przepływów handlowych między krajami Unii Europejskiej w dobie globalizacji, „Collegium of Economic Analysis Annals", nr 30/2013.
Ekonometria przestrzenna [1991], red. A. Zeliaś, PWE, Warszawa.
Ellis P.D. [2007], Paths to Foreign Markets: Does Distance to Market Affect Firm Internationalisation?, „International Business Review", vol. 16, nr 5, http://dx.doi.org/10.1016/j.ibusrev.2007.06.001.
Ghemawat P. [2001], Distance Still Matters: The Hard Reality of Global Expansion, „Harvard Business Review", vol. 79, nr 8.
Gómez E., Milgram B.J. [2009], Are Estimation Techniques Neutral to Estimate Gravity Equations? An Application to the Impact of EMU on Third Countries' Exports, Proceeding of the XI Conference on International Economics, Universidad de Barcelona, Barcelona.
Guiso L., Sapienza P., Zingales L. [2009], Cultural Biases in Economic Exchange?, „Quarterly Journal of Economics", vol. 124, nr 3, http://dx.doi.org/10.1162/qjec.2009.124.3.1095.
Head K., Mayer T. [2000], Non-Europe: The Magnitude and Causes of Market Fragmentation in the EU, „Weltwirtschaftliches Archiv", vol. 136, nr 2, http://dx.doi.org/10.1007/bf02707689.
Helble M. [2007], Is God Good for Trade?, „Kyklos", vol. 60, nr 3, http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-6435.2007.00377.x.
Hofstede G. [1980], Culture's Consequences: International Differences in Work-related Values, Sage, Beverly Hills.
House R.J., Hanges P.J., Javidan M., Dorfman P., Gupta V. [2004], Culture, Leadership, and Organizations: The GLOBE Study of 62 Societies, Sage, Thousand Oaks.
Kandogan Y. [2009], A Gravity Model for Components of Imports, „Review of Applied Economics", vol. 5, nr 1-2.
Klimczak Ł. [2014], Determinanty handlu wzajemnego państw Bałkanów Zachodnich, „Zeszyty Naukowe Podkarpackiej Szkoły Wyższej im. bł. ks. Władysława Findysza w Jaśle", nr 11.
Leamer E. [1997], Access to Western Markets, and Eastern Effort Levels [w:] Lessons from the Economic Transition: Central and Eastern Europe in the 1990s, red. S. Zecchini, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht-Boston.
Linneman H. [1966], An Econometric Study of World Trade Flows, North-Holland Publishing Co., Amsterdam.
McCallum J. [1995], National Borders Matter: Canada-U.S. Regional Trade Patterns, „The American Economic Review", vol. 85, nr 3.
Melitz J. [2008], Language and Foreign Trade, „European Economic Review", vol. 52, nr 4, http://dx.doi.org/10.1016/j.euroecorev.2007.05.002.
Melitz J., Toubal F. [2012], Native Language, Spoken Language, Translation and Trade, Centre for Economic Policy Research Discussion Paper, nr 8994, CEPR, London.
Metody statystyki międzynarodowej [1988], red. A. Zeliaś, PWE, Warszawa.
Molendowski E. [2011], Western Balkan Countries - Main Issues Concerning Co-operation and Integration with the European Union [w:] Scientific Conference „Contemporary Issues in Business, Management and Education ‘2011", Vilnius Gediminas Technical University, Vilnius.
Pöyhönen K. [1963], Towards a General Theory of International Trade, „Ekonomiska Samfundet Tidskrift", nr 16.
Śledziewska K. [2012], Regionalizm handlowy w XXI wieku. Przesłanki teoretyczne i analiza empiryczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Tinbergen J. [1962], Shaping the World Economy. Suggestions for an International Economic Policy, The Twentieth Century Fund, New York.
Trivić J., Klimczak Ł. [2015], The Determinants of Intra-Regional Trade in the Western Balkans, „Proceedings of Rijeka Faculty of Economics: Journal of Economics and Business", vol. 33, nr 1.
UCDP Datasets [2013], www.pcr.uu.se/research/ucdp/datasets (dostęp: 19.11.2013).
Williamson O.E. [1985], The Economic Institutions of Capitalism, Free Press, New York.
Wydymus S. [2012], System współzależności wskaźników makroekonomicznych w grawitacyjno-potencjałowym modelu polskiego handlu zagranicznego [w:] Handel i współpraca międzynarodowa w warunkach kryzysu gospodarczego, red. S. Wydymus, M. Maciejewski, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
