Dylematy pomiaru efektywności organizacji
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2019.0983.0501Słowa kluczowe:
efektywność organizacji, pomiar efektywności, miary subiektywne, pozafinansowa ocena efektywnościAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest prezentacja dylematów pojawiających się w toku badań nad efektywnością organizacji oraz podejść do pomiaru efektywności organizacji stosowanych w postępowaniach badawczych.
Metodyka badań: Badania oparto na studiach literaturowych – opracowaniach polskich i anglojęzycznych, w szczególności analizie poddano 13 opracowań, w których prezentowane wyniki odnoszą się do kategorii efektywności.
Wyniki badań: Analiza literatury pozwala na wyprowadzenie wniosku, że w badaniach nad efektywnością organizacji zasadne okazuje się przyjęcie miar subiektywnych, które pozwalają na porównywanie wyników przedsiębiorstw funkcjonujących w różnych branżach oraz ograniczają konieczność ujawniania przez respondentów poufnych informacji obiektywnych.
Wnioski: Prowadzone rozważania nad efektywnością organizacji, zarówno w polskim, jak i w zagranicznym środowisku naukowym, wykraczają poza proste określenie i porównanie relacji efektów do nakładów. W artykule wskazano na trzy kategorie dylematów pojawiających się w badaniach nad efektywnością organizacji: natury definicyjnej, związanych w wyborem perspektywy oceny efektywności organizacji oraz dotyczących wyboru odpowiednich miar służących ocenie efektywności organizacji.
Wkład w rozwój dyscypliny: Próba uporządkowania oraz nakreślenie kierunków rozważań dotyczących problematyki efektywności organizacji.
Downloads
Bibliografia
Austen A. (2014), Efektywność sieci publicznych. Podejście wielopoziomowe, C.H. Beck, Warszawa.
Bielski M. (1988), Ocena efektywności samodzielnych organizacji gospodarczych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, vol. 22.
Blaik P. (2015), Efektywność logistyki, PWE, Warszawa.
Bratnicka-Myśliwiec K. (2017), Twórczość w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
Bratnicki M., Kulikowska-Pawlak M. (2013), Uwarunkowania pomiaru efektywności organizacji, „Zarządzanie i Finanse”, vol. 4, nr 2.
Cameron K. (1978), Measuring Organizational Effectiveness in Institutions of Higher Education, „Administrative Science Quarterly”, vol. 23, nr 4, https://doi.org/10.2307/2392582.
Cameron K. (1981), Construct Space and Subjectivity Problems in Organizational Effectiveness, „Public Productivity Review”, vol. 5, nr 2, https://doi.org/10.2307/3380028.
Campbell J.P. (1977), On the Nature of Organizational Effectiveness (w:) New Perspectives on Organizational Effectiveness, red. P.S. Goodman, J.M. Penning, Jossey-Bass Publishers, San Francisco–Washington–London.
Cyfert S., Krzakiewicz K. (2017), Procesy kształtowania dynamicznych zdolności w polskich przedsiębiorstwach (w:) Strategiczny wymiar dynamicznych zdolności polskich przedsiębiorstw, red. K. Krzakiewicz, S. Cyfert, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Czakon W. (2005), Procesowe podejście do badania efektywności (w:) Efektywność – rozważania nad istotą i pomiarem, red. T. Dudycz, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, nr 1060, Wrocław.
Drucker P. (1974), Management. Tasks, Responsibilities, Practices, Truman Talley Books/E.P. Dutton, New York.
Drucker P. (2007), Menedżer skuteczny, MT Biznes, Warszawa.
Dyduch W. (2008), Pomiar przedsiębiorczości organizacyjnej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.
Dyduch W. (2012), Współczesne dylematy zarządzania pomiarem efektywności organizacyjnej, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 262, Wrocław.
Dyduch W. (2013), Twórcza strategia organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
Georgopolous, B.S., Tannenbaum A.S. (1957), The Study of Organizational Effectiveness, „American Sociological Review”, vol. 22, nr 5, https://doi.org/10.2307/2089477.
Herman R.D., Renz D.O. (2004), Doing Things Right: Effectiveness in Local Nonprofit Organizations. A Panel Study, „Public Administration Review”, vol. 64, nr 6, https://doi.org/10.1111/j.1540-6210.2004.00416.x.
Kachniarz M. (2012), Efektywność usług publicznych. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Kowal W. (2013), Skuteczność i efektywność. Zróżnicowane aspekty interpretacyjne, „Organizacja i Kierowanie”, vol. 157, nr 4.
Kwiotkowska A. (2015), Konfiguracje organizacyjne akademickich przedsiębiorstw odpryskowych, Difin, Warszawa.
Lee D., Browe R.S. (2006), Pushing the Envelope of Organizational Effectiveness: Combining an Old Framework and a Sharp Tool, „Public Performance & Management Review”, vol. 30, nr 2, https://doi.org/10.2753/pmr1530-9576300202.
New Perspectives on Organizational Effectiveness (1977), red. P.S. Goodman, J.M Pennings, Jossey-Bass Publishers, San Francisco–Washington–London.
Obłój K. (2000), Strategia sukcesu firmy, PWE, Warszawa.
Osbert-Pociecha G. (2006), Próba konceptualizacji efektywności organizacji z wykorzystaniem mind-mappingu (w:) Efektywność źródłem bogactwa narodów, Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, Łódź.
Pszczołowski T. (1978), Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Pucci T., Nosi C., Zanni L. (2017), Firm Capabilities, Business Model Design and Performance of SMEs, „Journal of Small Business and Enterprise Development”, vol. 24, nr 2, https://doi.org/10.1108/JSBED-09-2016-0138.
Ronda-Pupo G.A., Guerras-Martin L.Á. (2012), Dynamics of the Evolution of the Strategy Concept 1962–2008: A Coword Analysis, „Strategic Management Journal”, vol. 33, nr 2, https://doi.org/10.1002/smj.948.
Shih-Yi C., Ching-Han T. (2012), Dynamic Capability, Knowledge, Learning, and Firm Performance, „Journal of Organizational Change Management”, vol. 25, nr 3, https://doi.org/10.1108/09534811211228148.
Skrzypek E. (2000), Jakość i efektywność, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin.
Skrzypek E. (2012), Efektywność ekonomiczna jako ważny czynnik sukcesu organizacji, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 262, Wrocław.
Skrzypek E. (2013), Uwarunkowania efektywności organizacyjnej w nowej ekonomii, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia”, vol. 47, nr 1.
Słownik języka polskiego (1988), T. 1, PWN, Warszawa.
Smith J. (1992), Creating Effectiveness, „New Library World”, vol. 93, nr 1, https://doi.org/10.1108/ EUM0000000002417.
Steers R.M. (1975), Problems in the Measurement of Organizational Effectiveness, „Administrative Science Quarterly”, vol. 20, nr 4, https://doi.org/10.2307/2392022.
Tseng S.M., Lee P.S. (2014), The Effect of Knowledge Management Capability and Dynamic Capability on Organizational Performance, „Journal of Enterprise Information Management”, vol. 27, nr 2, https://doi.org/10.1108/JEIM-05-2012-0025.
Wójcik-Karpacz A. (2012), Zdolność relacyjna w tworzeniu efektów współdziałania małych i średnich przedsiębiorstw, Oficyna Wydawnicza, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa.
Ziębicki B. (2014), Efektywność organizacyjna podmiotów sektora publicznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
