Perspektywy wykorzystania narzędzi rachunkowości zarządczej w logistyce w świetle badań empirycznych
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2023.1000.0206Słowa kluczowe:
rachunkowość, rachunkowość zarządcza, logistyka, rachunek kosztówAbstrakt
Cel: Przedstawienie, na podstawie przeprowadzonych badań, perspektyw zastosowania wybranych narzędzi rachunkowości zarządczej zapewniających sprzężenie zwrotne między rachunkowością a logistyką.
Metodyka badań: Dokonano przeglądu literatury przedmiotu dotyczącej rachunkowości zarządczej oraz logistyki. Rozważania teoretyczne w tym zakresie zostały uzupełnione badaniami empirycznymi, które przeprowadzono w listopadzie 2021 r. Badania własne poprzedzono obserwacją. Ankietę przeprowadzono drogą elektroniczną, dwuetapowo, na próbie 239 osób. Wykorzystany do badań kwestionariusz ankiety został przygotowany w aplikacji Microsoft Forms; pytania miały charakter zamknięty. Link do ankiety został wysłany do osób, które reprezentowały różne sektory i branże (praktycy, czyli zweryfikowane osoby związane zawodowo z logistyką lub controllingiem, księgowi, controllerzy, menedżerowie), oraz wykładowców uczelni publicznej.
Wyniki badań: W przypadku działalności logistycznej najbardziej odpowiedni jest rachunek kosztów oraz podsystem rachunkowości zarządczej. Przedsiębiorstwa w działalności logistycznej powinny wykorzystywać w pierwszej kolejności rachunek kosztów procesów oraz rachunek kosztów docelowych. Zdaniem respondentów znaczącą użyteczność informacyjną w działalności logistycznej ma rachunek kosztów procesów.
Wnioski: Przeprowadzone badania wskazują, że najczęstszą barierą wdrażania i stosowania narzędzi rachunkowości zarządczej w logistyce są: brak doświadczenia pracowników w wykorzystywaniu danego instrumentu, wysokie koszty wprowadzania zmian oraz brak wiedzy i kwalifikacji pracowników. Autorzy artykułu wyrażają przekonanie o konieczności prowadzenia dalszych badań dotyczących implementacji narzędzi rachunkowości zarządczej, które zapewniałyby szybkie i wiarygodne informacje do realizacji celów typowo logistycznych.
Wkład w rozwój dyscypliny: Wnioski z przeprowadzonych analiz wypełniają lukę badawczą i mogą być wykorzystane zarówno przez praktyków, jak i teoretyków. Wkładem w rozwój dyscypliny jest rozpoznanie poziomu stosowania narzędzi rachunkowości zarządczej w branży logistycznej.
Downloads
Bibliografia
Almatarneh Z., Jarah B., Jarrah M. (2022), The Role of Management Accounting in the Development of Supply Chain Performance in Logistics Manufacturing Companies, „Uncertain Supply Chain Management”, vol. 10(1), https://doi.org/10.5267/j.uscm.2021.10.015.
Bauer K. (2018), Hierarchia cech jakościowych sprawozdań finansowych przedsiębiorstw w postępowaniu upadłościowym, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, nr 98(154).
Bek-Gaik B., Surowiec A. (2022), Informacje niefinansowe w sprawozdawczości organizacji, CeDeWu, Warszawa.
Burnewicz J. (2017), Predictability of Transport Development, „Research Journal of the University of Gdansk. Transport Economics and Logistics”, vol. 72, https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.6872.
Butterworth J.E. (1972), The Accounting System as an Information Function, „Journal of Accounting Research”, vol. 10(1), https://doi.org/10.2307/2490216.
Chojnacka E., Jadanowska E. (2020), Użyteczność i korzyści ujawniania informacji niefinansowych – wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, nr 106(162).
Czaja-Cieszyńska H., Lulek A., Sadowska B. (2021), Informacyjna funkcja rachunkowości z perspektywy społecznej odpowiedzialności biznesu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Dobroszek J., Biernacki M., Macuda M. (2018), Rachunkowość zarządcza w sektorze usług, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa.
Fijałkowska J., Krasodomska J., Macuda M., Mućko P. (2019), Sprawozdawczość niefinansowa. Regulacja i standaryzacja raportowania niefinansowego przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Frazelle E. (2002), Supply Chain Strategy. The Logistics of Supply Chain Management, McGraw-Hill, New York.
Galant A., Černe K. (2017), Non-financial Reporting in Croatia: Current Trends Analysis and Future Perspective, „Management”, vol. 12(1), http://dx.doi.org/10.26493/1854-4231.12.41-58.
Gebhardt G., Mora A., Wagenhofer A. (2014), Revisiting the Fundamental Concepts of IFRS, „Abacus”, vol. 50(1), https://doi.org/10.1111/abac.12024.
Gos W., Kiziukiewicz T., Mućko P., Nadolna B. (2019), Zarządzanie kosztami. Teoria i dobre praktyki, Wolters Kluwer, Warszawa.
Kovács G., Ríkhardsson P. (2006), Accounting for Reverse Flows (w:) Proceedings of the Second International Intelligent Logistics Systems Conference, red. E. Kozan, Queensland University of Technology, Brisbane, Australia.
Kwiecień M. (2015), Dylematy współczesnej rachunkowości (w:) Teoria rachunkowości, sprawozdawczość i analiza finansowa, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 388, red. B. Nita, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Lew G., Maruszewska E.W., Szczypa P. (2019), Rachunkowość zarządcza. Od teorii do praktyki, CeDeWu, Warszawa.
Lulek A. (2018), Zastosowanie nowych technologii w publikowaniu sprawozdań finansowych dla inwestorów giełdowych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Maćkowiak E., Poniatowska L. (2021), Determinanty użytecznych raportów finansowych w kontekście grup użytkowników informacji finansowych, CeDeWu, Warszawa.
Masztalerz M. (2019), Raportowanie wskaźników finansowych przez spółki publiczne, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, vol. 103(159), http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0013.3077.
Milewska B. (1999), Logistyka. Wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Niziński S., Żurek J., Ligier K. (2011), Logistyka dla inżynierów, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Nowak E. (2019), Prezentacja informacji o dokonaniach przedsiębiorstwa w sprawozdaniu z działalności (w:) Tendencje rozwojowe i wyzwania w obszarze współczesnej rachunkowości i sprawozdawczości, red. J. Dyczkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Pietrzak M.B., Balcerzak A.P., Gajdos A., Arendt Ł. (2017), Entrepreneurial Environment at Regional Level: The Case of Polish Path towards Sustainable Socio-economic Development, „Entrepreneurship and Sustainability Issues”, vol. 5(2), https://doi.org/10.9770/jesi.2017.5.2(2).
Rachunkowość i finanse podmiotów gospodarczych w erze informacji (2008), red. W. Caputa, CeDeWu, Warszawa.
Rachunkowość i podatki w logistyce. Od teorii do praktyki (2018), red. P. Szczypa, CeDeWu, Warszawa.
Rachunkowość jako źródło informacji na potrzeby zarządzania wartością dla interesariuszy (2019), red. W. Skoczylas, K. Kochański, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Rashidov U., Rashidov A., Naimov S. (2022), Modern Views on the Problems of Management Accounting in Logistics System, Online Conferences Platform, https://papers.online-conferences.com/index.php/titfl/article/view/937 (data dostępu: 4.01.2022).
Sadowska B. (2019), Rachunkowość podmiotów gospodarki komunalnej z perspektywy ekonomii zrównoważonego rozwoju. Pomiar – ewidencja – raportowanie, CeDeWu, Warszawa.
Sadowska B. (2021), Zrównoważony rachunek kosztów w społecznie odpowiedzialnej logistyce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Scott W. (1997), Financial Accounting Theory, Prentice Hall, London.
Subramanyam K.R., Wild J.J. (2009), Financial Statement Analysis, McGraw-Hill, Boston.
Teoria rachunkowości. Podstawa nauk ekonomicznych (2014), red. M. Dobija, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Wawrzyniak K. (2009), Wprowadzenie (w:) Podstawowe zagadnienia współczesnej logistyki, red. R. Kozłowski, A. Sikorski, Wolters Kluwer, Warszawa.
Wójcik-Jurkiewicz M., Jurkiewicz R. (2014), Kierunki zmian w zakresie wiarygodności sprawozdań finansowych, „Studia Ekonomiczne”, nr 164.
Zakariah S., Pyeman J. (2013), Logistics Cost Accounting and Management in Malaysia: Current State and Challenge, „International Journal of Trade, Economics and Finance”, vol. 4(3), https://doi.org/10.7763/IJTEF.2013.V4.270.
Zyznarska-Dworczak B. (2019), Koncepcja accountability a rachunkowość – podejście teoretyczne, „Studia Oeconomica Posnaniensia”, vol. 7(3).
