Wykorzystanie netnografii w procesie budowy kwestionariusza ankietowego na podstawie badania minimalizmu konsumentów
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2023.0999.0108Słowa kluczowe:
budowa kwestionariusza ankietowego, badania jakościowe, netnografia, minimalizmAbstrakt
Cel: Celem artykułu jest przedstawienie poszczególnych działań podejmowanych podczas tworzenia pytań do kwestionariusza ankietowego na podstawie wyników przeprowadzonego badania netnograficznego i analizy literatury przedmiotu.
Metodyka badań: Do skonstruowania przykładowego pytania wykorzystano sugestie zawarte w literaturze przedmiotu. Źródłem danych były wyniki badań netnograficznych, których tematem był system wartości człowieka a minimalizm w konsumpcji. Badanie zrealizowano, przeprowadzając 13 wywiadów z osobami w różnym stopniu zaangażowanymi w minimalizm. Poruszono w nich m.in. kwestię postrzegania minimalizmu (definicji minimalizmu).
Wyniki badań: Przeprowadzone badania pozwoliły na zidentyfikowanie sześciu różniących się od siebie grup wypowiedzi, stwierdzeń dotyczących postrzegania minimalizmu. Taka liczba odmiennych wypowiedzi jest odzwierciedleniem panującego wśród badanych przekonania, że nie ma jednej akceptowanej definicji minimalizmu oraz że istnieją trudności w jej sformułowaniu. Na podstawie wyników badania oraz przeglądu literatury w analizowanym zakresie zaproponowano warianty odpowiedzi na pytanie ankietowe dotyczące postrzegania minimalizmu. Proponowane pytanie powinno mieć postać pytania półotwartego (tj. mającego kilka wariantów odpowiedzi z możliwością udzielenia innej odpowiedzi niż wyszczególnione).
Wnioski: Wykorzystanie netnografii w pierwszym etapie procesu badawczego było spowodowane niewielką liczbą badań przeprowadzonych wśród minimalistów, co przekładało się na słabe rozeznanie, jeśli chodzi o badane zjawisko. Zastosowanie jej umożliwiło uzyskanie bezpośrednich informacji od badanych, co wraz z przeglądem literatury przyczyniło się do bardziej precyzyjnego sformułowania pytań ankietowych.
Wkład w rozwój dyscypliny: Zastosowane podejście jest znane w literaturze od dłuższego czasu, jednak ze względu na rozległość opisu procesu budowania instrumentu badawczego jest on skracany w publikacjach do niezbędnego minimum. Skupienie się na początkowym etapie tworzenia instrumentu badawczego umożliwiło bardziej szczegółowe przedstawienie działań podejmowanych w tym procesie.
Downloads
Bibliografia
Adamczyk P., Markowska M., Petelewicz M., Piotrowska K., Stankowska J. (2021), Wykorzystanie wywiadów kognitywnych w projektowaniu kwestionariusza wywiadu na przykładzie badania uczenia się osób dorosłych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. 17(1), https://doi.org/10.18778/1733-8069.17.1.09.
Advances in Questionnaire Design, Development, Evaluation and Testing (2019), red. P.C. Beatty, D. Collins, L. Kaye, J.L. Padilla, G.B. Willis, A. Wilmot, John Wiley & Sons, Hoboken, NJ.
Babbie E.R. (2019), Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Babiński G. (1984), Pytania kwestionariuszowe: podstawowe podziały i typologie (w:) Wybrane zagadnienia metodologiczno-teoretyczne badań socjologicznych, red. J. Wasilewski, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Badania marketingowe: od teorii do praktyki (2007), red. D. Maison, A. Noga-Bogomilski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk–Sopot.
Black I.R., Cherrier H. (2010), Anti-consumption as Part of Living a Sustainable Lifestyle: Daily Practices, Contextual Motivations and Subjective Values, „Journal of Consumer Behaviour”, vol. 9(6), https://doi.org/10.1002/cb.337.
Brace I. (2018), Questionnaire Design: How to Plan, Structure and Write Survey Material for Effective Market Research, Kogan Page, London–New York–Delhi.
Bryman A. (1992), Quantitative and Qualitative Research: Further Reflections on Their Integration (w:) Mixing Methods: Quantitative and Qualitative Research, red. J. Branne, wyd. 1, Routledge, London, https://doi.org/10.4324/9781315248813.
Churchill G.A. Jr (1979), A Paradigm for Developing Better Measures of Marketing Constructs, „Journal of Marketing Research”, vol. 16(1), https://doi.org/10.1177/002224377901600110.
Creswell J.W. (2013), Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
DeVellis R.F., Thorpe C.T. (2021), Scale Development: Theory and Applications, SAGE Publications, Los Angeles.
Eckhardt G.M., Belk R.W., Wilson J.A. (2015), The Rise of Inconspicuous Consumption, „Journal of Marketing Management”, vol. 31(7–8), https://doi.org/10.1080/0267257x.2014.989890.
Essential Guide to Qualitative Methods in Organizational Research (2004), red. C. Cassell, G. Symon, SAGE Publications, London.
Flick U. (2010), Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Foddy W. (1993), Constructing Questions for Interviews and Questionnaires. Theory and Practice in Social Research, Cambridge University Press, Cambridge.
Furr M. (2011), Scale Construction and Psychometrics for Social and Personality Psychology, SAGE Publications, London.
Grayson K., Martinec R. (2004), Consumer Perceptions of Iconicity and Indexicality and Their Influence on Assessments of Authentic Market Offerings, „Journal of Consumer Research”, vol. 31(2), https://doi.org/10.1086/422109.
Gruszczyński L.A. (2003), Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Katowice.
Hammersley M. (1996), The Relationship between Qualitative and Quantitative Research: Paradigm Loyalty versus Methodological Eclecticism (w:) Handbook of Qualitative Research Methods for Psychology and the Social Sciences, red. J.T. Richardson, BPS Books, Leicester.
Johnson R.L., Morgan G.B. (2016), Survey Scales: A Guide to Development, Analysis, and Reporting, Guilford Publications, New York.
Kaczmarek M., Olejnik I., Springer A. (2014), Badania jakościowe. Metody i zastosowania, CeDeWu, Warszawa.
Koniarek J. (1972), Analiza logiczna pytań kwestionariuszowych a zagadnienia ich poprawnego formułowania i interpretacji odpowiedzi (w:) Analizy i próby technik badawczych w socjologii. Wywiad kwestionariuszowy w świetle badań metodologicznych, t. 4, red. Z. Gostkowski, J. Lutyński, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, https://dspace.uni.lodz.pl/bitstream/handle/11089/3294/J_Koniarek_Analiza%20logiczna%20pyta%c5%84%20kwestionariuszowych%20a%20zagadnienia%20poprawnego%20formu%c5%82owania%20i%20interpretacji%20odpowiedzi.pdf?sequence=1&isAllowed=y (data dostępu: 31.01.2023).
Kozinets R.V. (2012), Netnografia: badania etnograficzne online, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kramarczyk J. (2015), Mieć czy być? Minimalizm jako przykład świadomej konsumpcji w świetle badań własnych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 414, https://doi.org/10.15611/pn.2015.414.21.
Lutyńska K. (1984), Wywiad kwestionariuszowy. Przygotowanie i sprawdzanie narzędzia badawczego, Ossolineum, Wrocław.
Maison D. (2000), Zogniskowane wywiady grupowe: jakościowa metoda badań marketingowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Maison D. (2010), Jakościowe metody badań marketingowych. Jak zrozumieć konsumenta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Martin-Woodhead A. (2022), Limited, Considered and Sustainable Consumption: The (Non) consumption Practices of UK Minimalists, „Journal of Consumer Culture”, vol. 22(4), https://doi.org/10.1177/14695405211039608.
Mider D.D. (2021), Sztuka i nauka formułowania pytań w badaniach ilościowych. Nowa rzeczywistość, nowe wyzwania, „Kultura i Edukacja”, vol. 133(3), https://doi.org/10.15804/kie.2021.03.14.
Pangarkar A., Shukla P., Taylor Ch.R. (2021), Minimalism in Consumption: A Typology and Brand Engagement Strategies, „Journal of Business Research”, vol. 127, https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.01.033.
Podręcznik ankietera (2000), red. Z. Sawiński, P.B. Sztabiński, F. Sztabiński, IFiS PAN, Warszawa.
Rószkiewicz M., Perek-Białas J., Węziak-Białowolska D., Zięba-Pietrzak A. (2013), Projektowanie badań społeczno-ekonomicznych. Rekomendacje i praktyka badawcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Saris W.E., Gallhofer I.N. (2014), Design, Evaluation, and Analysis of Questionnaires for Survey Research, John Wiley & Sons, Hoboken, NJ.
Skowrońska M. (2013), Minimalizm i chomikowanie. Jak radzić sobie z nadmiarem przedmiotów?, „Kultura Współczesna. Teoria – interpretacje – praktyka”, nr 1.
Tarka P. (2017), Specyfika i komplementarność badań ilościowych i jakościowych, „Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician”, vol. 62(3), https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0870.
Walsh G., Beatty S.E. (2007), Customer-based Corporate Reputation of a Service Firm: Scale Development and Validation, „Journal of the Academy of Marketing Science”, vol. 35(1), https://doi.org/10.1007/s11747-007-0015-7.
Wilson A.V., Bellezza S. (2022), Consumer Minimalism, „Journal of Consumer Research”, vol. 48(5), https://doi.org/10.1093/jcr/ucab038.
Wolfinbarger M., Gilly M.C. (2003), eTailQ: Dimensionalizing, Measuring and Predicting eTail Quality, „Journal of Retailing”, vol. 79(3), https://doi.org/10.1016/S0022-4359(03)00034-4.
Younas A., Rasheed S.P., Zeb H., Inayat S. (2020), Data Integration Using the Building Technique in Mixed-methods Instrument Development: Methodological Discussion, „Journal of Advanced Nursing”, vol. 76(8), https://doi.org/10.1111/jan.14415.
