Between Destiny and Free Choice: the Contingency of Man in Albert Schweitzer’s Philosophy
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2016.0952.0405Keywords:
contingency, crisis of culture, dehumanisation of man, experiencing solidarity, ethics of reverence for life, hierarchical biocentrismAbstract
The world described by science is, according to Schweitzer, terrible despite its greatness. The order of the world remains a mystery to man, and any attempts to justify the sovereignty of man’s will meet the insurmountable barrier of objective determinants of human existence (our birth, imperfect intellect, shortness of life; what limits man as a thinking and active subject).
The world of civilisation and culture created by man is also becoming independent of man and opposes man as a hostile force. The ominous consequences of this double contingency may, to some extent, be neutralised by establishing a universal moral signpost that is binding for all people. In Schweitzer’s philosophy, this role is performed by the ethics of reverence for life. The principles, consequences, cohesion, and credibility of his programme of transforming man are the subject of consideration in the article.
Downloads
References
Czerniak S. [2006], Kontyngencja, tożsamość, człowiek. Studia z antropologii filozoficznej XX wieku, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa.
Grabs R. [1981], Po latach (1931–1965) [w:] A. Schweitzer, Z mojego życia…, tłum. I. Salomon, Instytut Wydawniczy PAX, Kraków 1981.
Kierkegaard S. [1982], Bojaźń i drżenie, tłum. J. Iwaszkiewicz, PWN, Warszawa.
Kusak L. [2012], Johanna Gottfrieda Herdera koncepcja człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Lazari-Pawłowska I. [1976], Schweitzer, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Lazari-Pawłowska I. [1978], Pryncypializm i sytuacjonizm w etyce, „Studia Filozoficzne”, nr 7.
Marquard O. [1994], Apologia przypadkowości, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Nietzsche F. [1994], Narodziny tragedii, tłum. B. Baran, Inter Esse, Kraków.
Piątek Z. [1992], Etyka życia [w:] Etyka. Zarys, red. J. Pawlica, UJ, Kraków.
Plessner H. [1988], Pytanie o conditio humana, tłum. M. Łukasiewicz, Z. Krasnodębski i A. Załuska, PIW, Warszawa.
Plessner H. [2004], Śmiech i płacz, tłum. A. Zwolińska i Z. Nerczuk, Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Schweitzer A. 1966], Strassburger Predigten, Beck, München.
Schweitzer A. [1976a], Humanitaryzm, tłum. K. Krzemieniowa [w:] I. Lazari-Pawłowska, Schweitzer, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.
Schweitzer A. [1976b], Kultura a etyka, tłum. K. Krzemieniowa [w:] I. Lazari-Pawłowska, Schweitzer, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.
Schweitzer A. [1976c], Problem etyki w wyższym stadium rozwoju ludzkiego myślenia, tłum. K. Krzemieniowa [w:] I. Lazari-Pawłowska, Schweitzer, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.
Schweitzer A. [1976d], Upadek i odrodzenie kultury, tłum. K. Krzemieniowa [w:] A. Schweitzer, Wybór pism [w:] I. Lazari-Pawłowska, Schweitzer, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.
Schweitzer A. [1981], Z mojego życia…, tłum. I. Salomon, Instytut Wydawniczy PAX, Kraków.
Schweitzer A. [1993], Wielcy myśliciele Indii, tłum. K. Pruska i K. Pruski, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa.
Stróżewski W. [2004], Ontologia, Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak, Kraków.
