Społecznie odpowiedzialne innowacje w gospodarce odpadami komunalnymi w mieście przyszłości
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2023.1001.0307Słowa kluczowe:
innowacje społecznie odpowiedzialne, odpady komunalne, hierarchia postępowania z odpadami, selektywna zbiórka odpadów, wskaźniki nagromadzenia odpadówAbstrakt
Cel: Próba zdefiniowania i identyfikacji innowacji społecznie odpowiedzialnych w gospodarce odpadami komunalnymi w mieście, a także wskazanie ich znaczenia.
Metodyka badań: Innowacje społecznie odpowiedzialne uznano za warunek i szansę osiągania celów oraz standardów gospodarki odpadami komunalnymi w miastach. Do takich zaliczono rozwiązania, które zapewniają prawnie uregulowaną, ekonomicznie uzasadnioną i społecznie akceptowaną hierarchię postępowania z odpadami, a w rezultacie zamykanie obiegów materiałowych w tej gospodarce. Teoretyczne podstawy badania obejmują: definiowanie innowacji społecznie odpowiedzialnych oraz rozwinięcie celów i standardów w gospodarce odpadami komunalnymi. Empiryczne podstawy zapewniły nieopublikowane dane dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi w spółce eksploatacyjnej Krakowa oraz sprawozdania Prezydenta Miasta Krakowa z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Zastosowano statystyczne metody badania dynamiki zmian, struktury badanych kategorii oraz metody ekonometryczne (regresji).
Wyniki badań: Gmina Miejska Kraków osiągała w okresie objętym badaniem wymagane prawem poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych. Dochody systemu gospodarowania odpadami komunalnymi na jednego mieszkańca mają dodatni i istotny statystycznie wpływ na osiągnięte poziomy przygotowania do ponownego użycia, recyklingu i odzysku.
Wnioski: Innowacyjny sposób organizacji i zarządzania odpadami, a także innowacyjne metody ich segregacji i odbioru zapewniają osiąganie celów i standardów w gospodarce odpadami komunalnymi zarówno obecnie, jak i w przyszłości.
Wkład w rozwój dyscypliny: Artykuł wnosi nową wiedzę w zakresie poprawy produktywności i efektywności gospodarki odpadami komunalnymi, wykorzystania i realizacji zasady „zanieczyszczający płaci” oraz poprawy skuteczności zintegrowanych systemów gospodarki odpadami komunalnymi.
Pobrania
Bibliografia
Canestrino R., Bonfanti A., Oliaee L. (2015), Cultural Insights of CSI: How Do Italian and Iranian Firms Differ?, „Journal of Innovation and Entrepreneurship”, vol. 4(1), https://doi.org/10.1186/s13731-015-0026-4.
Chełkowski M. (2022), Ocena skuteczności opłat za usługi gospodarowania odpadami komunalnymi, rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem J. Famielec, Katedra Finansów Rozwoju Zrównoważonego, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków.
Communication from the Commission to the Council and to the Parliament on a Community Strategy for Waste Management, 18 September 1989, SEC (89) 934 final, 20.
Dionisio M., Vargas E.R. de (2020), Corporate Social Innovation: A Systematic Literature Review, „International Business Review”, vol. 29(2), https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2019.101641.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy, Dz. Urz. UE L 312/3.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów, Dz.U.UE.L.2018.150.109.
Famielec J., Chełkowski M. (2022), Co powinna obejmować gospodarka obiegu zamkniętego i jak włączyć zarządzających nieruchomościami do jej funkcjonowania, Seminarium nt. Strategii gospodarki odpadami komunalnymi w gminie, Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. w Krakowie, Wisła, 7–9 października.
Jayakumar T. (2017), Corporate Social Innovation: An Indian Moving Company Drives Industry Change, „Journal of Business Strategy”, vol. 38(6), https://doi.org/10.1108/JBS-10-2015-0107.
Kabaciński M., Podgórski S. (2022), Kierunki zmian gospodarki odpadami komunalnymi w UE. Nowa dyrektywa odpadowa, Seminarium nt. Strategii gospodarki odpadami komunalnymi w gminie, Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. w Krakowie, Wisła, 7–9 października.
Kanter R.M. (1999), From Spare Change to Real Change: The Social Sector as Beta Site for Business Innovation, „Harvard Business Review”, May–June, https://hbr.org/1999/05/from-spare-change-to-real-change-the-social-sector-as-beta-site-for-business-innovation (data dostępu: 20.12.2021).
Kołcz E., Ziółko M. (2021), System gospodarki odpadami – ocena i analiza zadowolenia i świadomości mieszkańców Krakowa, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 4(994), https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2021.0994.0404.
Lis A., Sudolska A. (2018), W poszukiwaniu typologii innowacji społecznie odpowiedzialnych: mapowanie pola badawczego, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, nr 52/2, https://doi.org/10.3390/su11236553.
Mirvis P., Herrera M.E.B., Googins B., Albareda L. (2016), Corporate Social Innovation: How Firms Learn to Innovate for the Greater Good, „Journal of Business Research”, vol. 69(11), https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2016.04.073.
Parto S., Loorbach D., Lansink A., Kemp R. (2007), Transitions and Institutional Change: The Case of the Dutch Waste Subsystem (w:) Industrial Innovation and Environmental Regulation: Developing Workable Solutions, red. S. Parto, B. Herbert-Copley, United Nations University Press.
Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów, Dz.U. 2021 poz. 906.
Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 sierpnia 2021 r. w sprawie sposobu obliczania poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, Dz.U. 2021 poz. 1530.
Uchwała Nr LII/697/12 Rady Miasta Krakowa z dnia 11 lipca 2012 r. w sprawie powierzenia Miejskiemu Przedsiębiorstwu Oczyszczania Sp. z o.o. w Krakowie obowiązkowego zadania własnego gminy utrzymania czystości i porządku na terytorium Gminy Miejskiej Kraków.
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, t.j. Dz.U. 2022 poz. 2519.
Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2011 nr 152 poz. 897, ze zm.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, t.j. Dz.U. 2022 poz. 699.
Van Ewijk S., Stegemann J.A. (2016), Limitations of the Waste Hierarchy for Achieving Absolute Reductions in Material Throughput, „Journal of Cleaner Production”, vol. 132, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2014.11.051.
Wąsowicz K., Famielec S., Chełkowski M. (2018), Gospodarka odpadami komunalnymi we współczesnych miastach, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie / Cracow Review of Economics and Management
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
